Soğutma Kapasitesi ve Ölçü Birimleri: kW, BTU, Ton ve Kcal/h

Soğutma sistemleriyle çalışan herkesin karşılaştığı ilk zorluklardan biri, farklı ölçü birimlerinin yarattığı kafa karışıklığıdır. Bir katalogda BTU/h, diğerinde kW, bir başkasında ise “ton” cinsinden kapasite görürsünüz. Peki bu birimler ne anlama geliyor ve birbirleriyle nasıl ilişkililer? Bu yazıda, soğutma kapasitesi birimlerini detaylıca inceleyecek ve pratik dönüşüm yöntemlerini öğreneceğiz.

Soğutma Kapasitesi Nedir?

Soğutma kapasitesi, bir soğutma sisteminin belirli bir zaman diliminde (genellikle bir saat) ortamdan çekebileceği ısı miktarını ifade eder. Başka bir deyişle, sistemin ne kadar “soğutma gücüne” sahip olduğunu gösterir. Bu kapasite, farklı ülkelerde ve endüstrilerde farklı birimlerle ifade edilir.

Temel Soğutma Kapasitesi Birimleri

1. kW (Kilowatt)

Kilowatt, uluslararası birim sisteminde (SI) güç birimi olan watt’ın 1000 katıdır. Soğutmada en yaygın kullanılan ve en kolay anlaşılan birimdir.

• 1 kW = 1000 Watt
• Avrupa ve birçok ülkede standart birim
• Hem soğutma kapasitesi hem de elektrik tüketimi için kullanılır

2. BTU/h (British Thermal Unit per Hour)

BTU, İngiliz ısı birimidir ve Amerika Birleşik Devletleri’nde yaygın olarak kullanılır. Bir BTU, 1 pound (yaklaşık 0.45 kg) suyun sıcaklığını 1°F artırmak için gereken ısı miktarıdır.

• 1 BTU/h ≈ 0.293 Watt
• ABD ve İngiltere’de yaygın kullanım
• Özellikle klima sistemlerinde tercih edilir

3. Ton (Soğutma Tonu)

Soğutma tonu, 24 saatte 1 ton (2000 pound ≈ 907 kg) suyu 32°F’de (0°C) buza dönüştürmek için gereken soğutma kapasitesinden türetilmiştir.

• 1 Ton = 12.000 BTU/h = 3.517 kW
• Özellikle büyük ticari ve endüstriyel sistemlerde kullanılır
• ABD’de çok yaygın, Avrupa’da daha az kullanılır

4. kcal/h (Kilokalori/Saat)

Kilokalori, 1 kg suyun sıcaklığını 1°C artırmak için gereken ısı miktarıdır. Bazı ülkelerde ve eski sistemlerde hala kullanılmaktadır.

• 1 kcal/h = 1.163 Watt
• 1 kW = 860 kcal/h
• Özellikle eski kataloglarda ve bazı Avrupa ülkelerinde görülür

Birimler Arası Dönüşüm Tablosu

Birim	kW	BTU/h	Ton	kcal/h
1 kW	1	3,412	0.284	860
1 BTU/h	0.000293	1	0.0000833	0.252
1 Ton	3.517	12,000	1	3,024
1 kcal/h	0.001163	3.968	0.00033	1

Pratik Dönüşüm Formülleri

En Çok Kullanılan Dönüşümler

1. kW → BTU/h: kW × 3,412 = BTU/h
2. BTU/h → kW: BTU/h ÷ 3,412 = kW
3. Ton → kW: Ton × 3.517 = kW
4. kW → Ton: kW ÷ 3.517 = Ton
5. kW → kcal/h: kW × 860 = kcal/h
6. kcal/h → kW: kcal/h ÷ 860 = kW

Gerçek Dünya Örnekleri

Örnek 1: Klima Seçimi

Bir ofis için 36,000 BTU/h kapasiteli bir klima öneriliyor. Bu kaç kW’a denk gelir?

Çözüm: 36,000 ÷ 3,412 = 10.55 kW

Örnek 2: Chiller Kapasitesi

Bir endüstriyel tesis için 100 ton kapasiteli bir chiller gerekiyor. Bu kaç kW soğutma kapasitesi demektir?

Çözüm: 100 × 3.517 = 351.7 kW

Örnek 3: Eski Katalog Dönüşümü

Eski bir katalogda 50,000 kcal/h kapasiteli bir soğutma ünitesi görüyorsunuz. Modern birimlerde bu ne kadardır?

Çözüm:

• kW cinsinden: 50,000 ÷ 860 = 58.14 kW
• Ton cinsinden: 58.14 ÷ 3.517 = 16.53 Ton

Hangi Ülkede Hangi Birim Kullanılır?

• Türkiye: kW (resmi), BTU/h (klimalarda yaygın)
• Avrupa Birliği: kW (standart)
• ABD: BTU/h ve Ton
• Kanada: Her iki sistem de kullanılır
• Japonya: kW ve kcal/h
• Orta Doğu: BTU/h ve Ton (Amerikan etkisi)

Birim Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Proje Şartnamesi: Hangi birim isteniyorsa o kullanılmalı
2. Müşteri Alışkanlığı: Müşterinin aşina olduğu birim tercih edilmeli
3. Ekipman Kataloğu: Üretici hangi birimi kullanıyorsa dönüşüm yapılmalı
4. Enerji Hesaplamaları: kW kullanmak, elektrik tüketimi ile karşılaştırmayı kolaylaştırır

Pratik İpuçları

1. Hızlı Tahmin: 1 Ton ≈ 3.5 kW (hassas hesap gerektirmeyen durumlarda)
2. BTU → kW: BTU değerini 3’e bölün, yaklaşık kW değerini bulursunuz
3. Mobil Uygulamalar: Dönüşüm uygulamaları kullanın
4. Referans Kartı: Sık kullanılan dönüşümleri not edin

Sonuç

Soğutma kapasitesi birimlerini doğru anlamak ve dönüştürebilmek, hem doğru ekipman seçimi hem de müşterilerle etkili iletişim için kritiktir. Bu yazıda öğrendiğiniz dönüşüm formülleri ve pratik bilgilerle, farklı birimlerde ifade edilen kapasiteleri kolayca karşılaştırabilir ve ihtiyacınıza uygun sistemi seçebilirsiniz.

Unutmayın: Soğutma kapasitesi hesaplarında sadece birim dönüşümü yeterli değildir. Ortam koşulları, yalıtım durumu, kullanım amacı gibi faktörler de dikkate alınmalıdır. Profesyonel projeler için mutlaka detaylı ısı yükü hesaplaması yapılmalıdır.